اهمیت لجستیک بازرگانی برای شرکت‌ها و بازرگانان

اهمیت و نقش لجستیک در توسعه تجارت و رشد اقتصادی هر کشور بر کسی پوشیده نیست دارد و می‌توان گفت امروزه این فعالیت‌های لجستیکی جهانی هستند که دنیای‌ به‌هم‌پیوسته تجارت جهانی را هدایت می‌کنند. در مقالات پیشین، با تأثیرات لجستیک و مدیریت لجستیک بر موفقیت یا شکست فعالیت‌های تجاری و بازرگانی آشنا شدیم و در مقاله حاضر، به مفهوم لجستیک بازرگانی و نقش آن در رشد و شکوفایی اقتصادی کشورها در تجارت جهانی می‌پردازیم. پیش از آشنایی با مفهوم لجستیک بازرگانی و اهمیت و نقش آن در موفقیت فعالیت‌های بازرگانی، بهتر است با مفهوم بازرگانی و تفاوت آن با تجارت آشنا شویم.

بازرگانی چیست

بازرگانی شاخه‌ای از علم اقتصاد است که بر تجارت و مبادله کالاها و خدمات در هر مرحله میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تمرکز دارد. به‌طور کلی به هرگونه فعالیتی که در جریان مبادله انواع کالا یا خدمات و... از مرحله تولید تا رسیدن به دست مصرف‌کننده انجام می‌گیرد، بازرگانی می‌گویند. البته بازرگانی بیشتر به خرید و فروش در مقیاس بزرگ اشاره دارد و بزرگ‌مقیاس بودن به این مفهوم است که بازرگانی، تجارتی است که بیشتر توسط سازمان‌ها و شرکت‌ها انجام می‌گردد.

تفاوت تجارت و بازرگانی

دو واژه «تجارت» و «بازرگانی» به‌صورت مترادف استفاده می‌شوند و حتی در تعریف هر یک نیز، نام دیگری دیده می‌شود. در تعریف تجارت آمده است «تجارت، بازرگانی یا دادوستد به‌معنای فعالیت‌های اقتصادی، خرید و فروش کالاها و خدمات به‌ویژه خرید با هدف فروش مجدد و با هدف کسب سود یا منفعت مالی است.»

تفاوت این دو واژه بیشتر مربوط به مفاهیم حقوقی و شرکتی است.

1. بیشتر شرکت‌هایی که تحت عنوان سهامی عام و خاص، با مسئولیت محدود و... فعالیت‌ می‌کنند، تجاری هستند و شرکت‌های بازرگانی که شرکت‌های مدنی نیز شناخته می‌شوند به خرید، فروش، توزیع، صادرات و واردات کلیه کالاهای تجاری، ترخیص کالا از گمرکات داخلی و بین المللی، اخذ و اعطای نمایندگی‌های مجاز بازرگانی و... مشغول هستند.
2. شرکت‌های تجاری در بازار شخصیت حقوقی دارند؛ درحالی‌که شرکت‌های مدنی یا بازرگانی شخصیت حقوقی ندارند. نظر اکثریت اعضا در شرکت‌های تجاری حائز اهمیت است؛ درمقابل در شرکت مدنی، تصمیم‌گیری‌‌ها بر‌اساس رضایت همه شرکا صورت می‌گیرد.

اهمیت لجستیک بازرگانی

امروز تمام شرکت‌های تجاری و بازرگانان به‌خوبی می‌دانند که با بهره‌گیری از فعالیت‌ها و خدمات لجستیکی کارآمد، می‌توانند در گسترش بازار محصولات خود در سطح ملی موفق شوند. همچنین این توانایی، میزان رقابت‌پذیری آنها را در سطح بین‌المللی نیز افزایش می‌دهد و به سودآوری بیشتری منتهی می‌شود. زیرساخت‌های لجستیکی کارآمد از دو طریق سبب افزایش رفاه و در نتیجه رشد و شکوفایی اقتصادی می‌شوند:

1. کاهش قیمت تمام‌شده محصول
2. کاهش اختلاف قیمت بین تولیدکننده و مصرف‌کننده
    

تأثیر موقعیت جغرافیایی بر لجستیک بازرگانی

کشور ما از دیرباز، به‌واسطه حضور بر سر راه جاده ابریشم، از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برای بازرگانی بهره‌مند بوده است؛ به‌همین دلیل پتانسیل‌های ویژه‌ای برای پیاده‌سازی لجستیک بازرگانی دارد. درواقع بهبود شرایط لجستیک در کشورهایی که موقعیت جغرافیایی مناسبی دارند، سبب افزایش درآمدهای غیر نفتی می‌شود و به طور مستقیم اشتغال‌زایی را افزایش می‌دهد. همین اهمیت ویژه است که امروزه، ارتقای وضعیت کشورها در حوزه سیستم لجستیکی به یکی از اهداف مهم توسعه اقتصادی آنها تبدیل شده است.

مهم‌ترین چالش‌های لجستیک بازرگانی

برخی از چالش‌های لجستیک بازرگانی در کشور عبارت است از:

• تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی
• مشکلات در ارتباطات بین‌المللی
• پیچیدگی مقررات گمرکی
• تغییرات نرخ ارز
• محدودیت‌های انتقال پول
• مشکلات امنیتی
• کاستی‌های انبارداری مدرن
• تغییرات آب‌وهوایی
• چالش‌های حمل‌ونقل

تأثیر لجستیک بازرگانی بر رشد کشورها

براساس گزارش‌های بانک جهانی رقابت در حوزه لجستیک تجاری در اقتصاد جهانی، روز به روز در حال پیشرفت است که نشان می‌دهد کشورهایی با سطح درآمد سرانه یکسان و کشورهایی که عملکرد بهتری در حوزه لجستیک داشته‌اند، یک درصد رشد بیشتر در تولید ناخالص داخلی و دو درصد رشد بیشتر در حوزه تجارت بین‌المللی را تجربه کرده‌اند. به همین دلیل لجستیک به عنوان یکی از ارکان اصلی رشد کشورها شناخته می‌شود و در ایران نیز در سال‌های اخیر به آن اهمیت زیادی داده می‌شود.

اگر شرایط لجستیکی در هر کشور نامناسب باشد هزینه‌های کسب و کار افزایش پیدا می‌کند و توانایی کشور به ویژه در ارتباط با کشورهای در حال توسعه برای پیوستن به زنجیره تامین جهانی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل سیاستگذاران تلاش می‌کنند با پیاده‌سازی سیاست‌های منظم و پایدار و نیز تقویت و یکپارچه سازی زنجیره‌‌ی تامین، زنجیره لجستیک را در کشور خود بهبود ببخشند و به موتور رشدی برای کشورهای نوظهور تبدیل شوند

نقش لجستیک بازرگانی بر توسعه اجتماعی و محیط زیست

تا همین اواخر، خدمات لجستیک به عنوان عوامل ثانویه در نظر گرفته می‌شد، اما امروزه لجستیک به عنوان عامل مهمی برای توسعه پایدار در نظر گرفته می‌شود، زیرا وابسته به صنایع مختلف است و تحت تأثیر مستقیم و غیرمستقیم تغییرات در ساختار صنعتی قرار می‌گیرد. مطالعات اخیر بر پیچیدگی روابط بین عملکرد لجستیک در حجم تجارت بین‌الملل تاکید می‌کنند و بازدهی لجستیک نقش اساسی در تجارت بین‌الملل و نیز توسعه پایدار از قبیل توسعه اجتماعی و اقتصادی و مسائل زیست‌محیطی دارد. (نقل از جهان صنعت)