زنجیره تامین: راهنمای جامع برای مدیریت زنجیره تامین

هر جا صحبت از زنجیره باشد، مجموعه‌ای از مفاهیم و فرایندها مطرح است که درکنار یکدیگر هدف مشخصی را دنبال می‌کنند. زنجیره تأمین نیز مجموعه‌ای از مراحل تأمین مواد اولیه برای تولید یا رساندن یک محصول یا خدمت به دست مشتری است. در این مقاله ابتدا به تعریف زنجیره تأمین می‌پردازیم و سپس مراحل مدیریت زنجیره تأمین را بررسی می‌کنیم.
 

زنجیره تأمین چیست؟
 

زنجیره تأمین سلسله مراحلی است که به تأمین محصول یا خدمت برای مشتری منتهی می‌شود؛ از جابه‌جایی و تبدیل مواد خام به محصولات نهایی گرفته تا حمل‌ونقل آن محصولات، توزیع و تحویل آنها به مصرف‌کننده نهایی است.
با همین تعریف مشخص می‌شود که چه بازیگرانی در زنجیره تامین حضور دارند. علاوه‌بر تأمین‌کنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان، فروشندگان، لجستيك، انبارها، شرکت‌های حمل‌ونقل، مراکز توزیع و خرده‌فروشان نیز حلقه‌های دیگر این زنجیره هستند. درباره اهميت لجستيك در زنجيره تأمين و تأثير حمل‌ونقل هوشمند در مقالات لجستیک و مدیریت لجستیک، به تفصيل صحبت كرديم و با سامانه فينتك لجستيك پی‌بار و خدماتي كه در اين زمينه ارائه مي‌كند نيز آشنا شديم، اما همان‌طور كه گفته شد، زنجيره تأمين بسيار گسترده‌تر از لجستيك و حمل‌ونقل است. برای اطلاعات بیشتر درباره تعریف زنجیره تامین، می‌توانید به مقاله‌های MIT Supply Chain Management مراجعه کنید.

زنجيره تأمين چه عناصري دارد؟

به جرأت مي‌توان گفت تمام عملكرد‌هاي كسب‌وكارها از زماني كه سفارشي دريافت مي‌كنند تا زماني كه خواسته مشتري برآورده مي‌شود، بخشي از عناصر زنجيره تأمين را تشكيل مي‌دهد؛ از جمله:

زنجیره تأمین برای موفقیت کسب‌وکارها حیاتی‌است؛ اگر تنها یکی از حلقه‌های این زنجیره مشکلی داشته باشد، تمامی زنجیره را تحت تأثیر قرار می‌دهد و برای کسب‌وکار ایجاد هزینه می‌کند؛ این درحالیست که زنجیره تأمین مؤثر، با کاهش هزینه‌های کلی شرکت، ضامن سودآوری و موفقیت مجموعه خواهد بود.
 

مفهوم زنجیره تأمین از چه زمانی به وجود آمد؟
 

اولویت‌های سازمان‌ها در دهه‌های اخیر با توجه به رشدهای ناگهانی در زمینه‌های گوناگون، به سرعت تغییر می‌کرد:

همانطور که می‌بینید با تغییر نگرش در دهه 90، به‌سرعت رویکردهای زنجیره تأمین و مدیریت زنجیره تامین پا به عرصه وجود نهاد.

 

مدیریت زنجیره تامین چیست؟
 

مدیریت زنجیره تامین (SCM)  شامل مدیریت جریان کالاها و خدمات از مواد خام تا تحویل محصول نهایی به مصرف‌کننده است و مدیریت موثر زنجیره تامین، عبارت است از ساده‌سازی فرآیندهای مختلف، برای اینکه بتوانیم ارزش مشتری را به حداکثر برسانیم و هزینه‌های تولید را کاهش دهیم. 
مدیریت زنجیره تامین برای ارتباط بین تولید، حمل‌و‌نقل و توزیع یک محصول برای کمک به کاهش هزینه‌های اضافی و ارائه سریع‌تر محصولات به مصرف‌کنندگان کار می‌کند. این امر با حفظ و کنترل موجودی‌های داخلی، تولید داخلی، توزیع، فروش و موجودی‌های فروشندگان به‌دست می‌آید.

مدیر زنجیره تامین 
 

در واقع مدیر زنجیره تامین فردی است که باید برای توسعه و پیاده‌سازی زنجیره‌های تامین از توسعه و تولید محصول تا تحویل و بازده بالقوه، به مولدترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین شکل ممکن تلاش کند.

مراحل پنجگانه مدیریت زنجیره تامین

در ادامه 5 مرحله مدیریت زنجیره تامین را توضیح خواهیم داد:

1. برنامه‌ریزی 
 

شرکت‌ها باید به‌درستی همه منابع را برنامه‌ریزی و مدیریت کنند تا جايي كه مطمئن باشند تقاضای مشتری برای محصولات یا خدمات آنها به‌موقع برآورده می‌شود. اين امر از طریق برنامه‌ریزی دقیق برای تعیین اینکه کدام فناوری باید مورد استفاده قرار گیرد، به‌دست مي‌آيد و براساس آن، مي‌توان تضمين کرد که زنجیره تامین، کارآمد و موثر باقی می‌ماند.

2. يافتن منابع 
 

هر کسب‌و‌کاری باید یک یا چندین تامین‌کننده را برای ارائه کالاها و خدمات مورد نیاز برای تولید محصولات خود انتخاب کند. پس از انتخاب تامین‌کنندگان، مدیر زنجیره تامین بايد بر روابط با آنها نظارت داشته باشد و اين ارتباطات را در هر مرحله از سفارش كالا و دريافت آن گرفته تا مديريت موجودي، پرداخت‌ هزينه‌ها و... مديريت كند.

3. توليد 
 

اين يكي از مهم‌ترين مراحل مديريت زنجيره تأمين است. تمام هماهنگي‌هاي مربوط به سفارش مواد خام، پذیرش آنها، تولید آنها به محصولات نهایی، تست محصولات برای کیفیت، بسته‌بندی محصولات برای حمل‌و‌نقل و برنامه‌ریزی هر محموله برای تحویل بايد توسط مدير زنجيره تامين صورت گيرد.

4. تحويل 
 

در مقالات قبل نيز خوانديم كه  لجستیک و مدیریت زنجیره تامین ارتباط تنگاتنگي با یکدیگر دارند. بخش‌هاي حياتي فرايند تحويل از هماهنگی سفارشات و برداشت آنها از انبار آغاز مي‌شود و تا بسته‌بندی، برنامه‌ریزی تحویل، تنظيم صورتحساب، ارسال سفارش، اطلاع‌رسانی به گيرنده و دریافت پرداخت‌ها ادامه دارد و همه اين مراحل، بخش‌های حیاتی فرآیند تحویل هستند. حتی با وجود سیستم‌های دقيق ارسال نيز، در طول مسیر باید نظارت كافي صورت گيرد تا اطمینان حاصل شود که هیچ خطایی وجود ندارد؛ زیرا هر اشتباهي می‌تواند تاخیری قابل‌توجه به‌وجود بياورد.

5. بازگشت (مرجوعي) 
 

به‌عنوان بخشی از مدیریت زنجیره تامین، کسب‌وکارها باید فرايند مشخصی را طراحي كنند كه بازگشت محصولات را آسان‌تر و سریع‌تر کند؛ به‌طوري‌كه مشتري از نحوه پذیرش بازگشت آگاهي داشته باشد و پس از دريافت نيز مشخص شود كه آیا محصول باید تعمیر شود، از بین برود یا به قفسه بازگردانده شود.

نقش سامانه‌های مديريت حمل‌ونقل در SCM 
 

سامانه‌هاي مديريت حمل‌ونقل در SCM نقش بسزايي دارند. يكي از اين سامانه‌ها كه در مراحل گوناگون مديريت زنجيره تامين مي‌تواند موثر باشد، سامانه‌ فينتک لجستيك پي‌بار است. در ادامه مقاله مواردی را ذکر می‌کنیم که پی‌بار چگونه میتواند در مدیریت زنجیره تامین، نقشی اساسی ایفا کند.

سامانه فینتک لجستیک پی‌بار
 

براي مثال در مرحله برنامه‌ريزي، با اتصال سامانه پي‌بار به نرم‌افزارهاي باسكول‌خوان و پلاك‌خوان مشخص مي‌شود كه چه تناژ كالايي توسط چه ناوگاني وارد انبار شده است كه برنامه‌ريزي براي مديريت موجودي و زنجيره تامين را ساده‌تر مي‌كند.
همانگونه كه گفته شد یافتن منابع، از سفارش کالا تا پرداخت هزينه‌ها را دربرمي‌گيرد كه پي‌بار مي‌تواند با نمايش بارنامه‌ها از لحظه صدور و نيز پرداخت مبلغ كرايه حمل بارنامه، در اين مراحل همراه مدير زنجيره تامين باشد.

از آنجا كه مرحله توليد نيز شامل سفارش مواد خام و پذيرش آنها و در نهايت برنامه‌ريزي‌هاي مربوط به حمل‌ونقل است، در اين مرحله نيز پي‌بار با امكانات تخصصي عمليات مربوط به بارنامه‌ها را مديريت مي‌كند و تمام فرايند حمل‌ونقل و توزين و تحويل به انبار را دربر مي‌گيرد.

شايد بتوان گفت كه نقش اساسي پي‌بار در مرحله تحويل از SCM است؛ همانجا كه ارتباط نزديك لجستيك و SCM مطرح مي‌شود و تخصص پي‌بار در همين زمينه است. پي بار اطلاعات بارنامه‌هاي ثبت شده براي گيرنده را به او نمايش مي‌دهد و اين شامل نوع محصول ارسالي، تناژ و زمان ارسال است كه امكان برنامه‌ريزي و فراهم كردن فضاي انبار را به گيرنده مي‌دهد و چالش‌هاي مربوط به تحويل را به حداقل مي‌رساند.

برای مشاهده امکانات و دریافت نسخه دمو رایگان پی‌بار می توانید روی لینک زیر کلیک کنید.
 

دریافت دمو رایگان پی‌بار