مدیریت موجودی، از کمبود تا انباشت، چگونه تعادل را حفظ کنیم؟

مدیریت موجودی فرآیندی پیچیده و مهم است که می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت کسب‌وکارها داشته باشد. مدیریت موجودی صحیح می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، بهبود رضایت مشتری و افزایش بهره‌وری کمک کند.

در این مقاله، ابتدا به بررسی مفهوم مدیریت موجودی و اهمیت آن می‌پردازیم. سپس، مراحل مدیریت موجودی را توضیح می‌دهیم. در ادامه، انواع سیستم‌های کنترل موجودی را معرفی می‌کنیم.

مدیریت موجودی در لجستیک چیست؟

هنگامی‌که برای انتقال کالاها و مواد لازم به خط تولید یا فروش، برنامه‌ریزی می‌کنیم یا این فرایند را کنترل می‌کنیم، درحال مدیریت موجودی هستیم. این فرایند برای این انجام می‌شود که میان مقدار موجودی‌های انبار، با نیازهای واقعی کسب‌و‌کار تعادل ایجاد کند. شاید به نظر ساده بیاید اما این فرایند بسیار پیچیده است که نیازمند جابه‌‌‌‌جایی موثر موجودی‌ها با هدف افزایش میزان رضایت مشتریست.

چرا موجودی باید مدیریت شود؟

موجودی زیاد، همیشه هم خوب نیست! این موضوع علاوه بر هزینه‌های بالای انبارداری، ممکن است با خطراتی همراه باشد. اگر موجودی زیاد به موقع به مصرف نرسد می تواند به مرور زمان آسیب ببیند، سرقت شود یا با تغییرات بازار، دیگر تقاضایی برای آن وجود نداشته باشد؛ بنابراین مدیریت میزان موجودی در کسب‌وکار امری بسیار ضروری است.
هدف مدیریت موجودی این است که بین میزان موجودی‌ها و نیازهای واقعی کسب‌وکار برای تولید، خرید و فروش، تعادل ایجاد کند. این امر مستلزم آگاهی از میزان تقاضا، دسترسی به منابع، تعیین نقاط سفارش و پیش‌بینی‌های هر یک است.

دستاوردهای مدیریت موجودی

مدیریت موجودی 3 مزیت بزرگ برای شرکت شما می تواند داشته باشد.

1. افزایش میزان رضایت مشتری

مدیریت موجودی صحیح به این معناست که محصولات مورد نیاز مشتری در زمانی که نیاز دارد، در دسترس او باشد. این امر باعث می شود که مشتری نیازی به انتظار برای دریافت محصول نداشته باشد و تجربه خرید رضایت بخشی داشته باشد.

2. کاهش هزینه‌ها

مدیریت موجودی صحیح می تواند به کاهش هزینه های انبارداری، حمل و نقل، و تولید کمک کند.
به عنوان مثال، اگر یک شرکت بیش از حد محصول در انبار داشته باشد، هزینه های انبارداری آن افزایش می یابد. همچنین، اگر یک شرکت مجبور باشد محصولات را دوباره تولید کند زیرا موجودی کافی ندارد، هزینه های تولید آن افزایش می یابد.

3. افزایش سرعت تولید و فروش

مدیریت موجودی صحیح می تواند به افزایش سرعت تولید و فروش کمک کند.
به عنوان مثال، اگر یک شرکت بتواند به سرعت موجودی خود را به روز کند، می تواند سفارشات مشتریان را سریعتر پردازش کند. این امر باعث می شود که مشتری محصول مورد نیاز خود را سریعتر دریافت کند و این امر به افزایش رضایت مشتری کمک می کند.

4 مرحله مدیریت موجودی

اصولاً چهار مرحله مدیریت موجودی لجستیک وجود دارد که عبارتند از:
1. جمع‌آوری
2. پیش بینی
3. برنامه‌ ریزی
4. کنترل

1. جمع‌آوری

در مرحله جمع‌آوری، تمام اقلام موجودی یک کسب‌وکار شناسایی می‌شوند. این اقلام شامل مواد اولیه، موجودی در جریان کار و توزیع کالاهای تمام شده می‌شوند.

 مواد اولیه

در این مرحله، کسب‌وکار مواد اولیه مورد نیاز برای تولید محصولات را خریداری می‌کند. مهم است که مقدار مناسب مواد اولیه را خریداری کنید تا از کمبود یا انباشت آن جلوگیری شود.

 موجودی در جریان کار

پس از خرید مواد اولیه، کسب‌وکار آنها را تولید می‌کند تا به محصولات نهایی تبدیل شوند. در این مرحله، مهم است که موجودی در جریان کار را به طور دقیق ردیابی کنید تا از کمبود یا انباشت آن جلوگیری شود.

 توزیع

پس از تولید محصولات نهایی، کسب‌وکار آنها را به مشتریان توزیع می‌کند. در این مرحله، مهم است که موجودی کالاهای تمام شده را به طور دقیق ردیابی کنید تا از کمبود یا انباشت آن جلوگیری شود.

2. پیش‌بینی

در مرحله پیش‌بینی، تقاضای آینده برای هر یک از اقلام موجودی پیش‌بینی می‌شود. این امر به کسب‌وکار کمک می‌کند تا مقدار مناسب محصول را در انبار داشته باشد.

3. برنامه‌ریزی

در مرحله برنامه‌ریزی، بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، برنامه‌ای برای خرید، تولید و فروش محصولات تدوین می‌شود.

4. کنترل

در مرحله کنترل، موجودی موجود در انبار به طور مداوم بررسی می‌شود تا از مطابقت آن با برنامه‌های تدوین شده اطمینان حاصل شود.

انواع سیستم‌های کنترل موجودی

به طور کلی سیستم‌های کنترل موجودی دو نوع هستند؛ سیستم دوره‌ای و سیستم دائمی. نوع کسب‌وکار، اندازه و نوع موجودی است که تعیین می‌کند کدام سیستم برای شما مناسب‌تر است. 

1.سیستم کنترل دوره‌‌ای

در این سیستم تعداد کالاها در مقاطع زمانی مشخص به صورت دستی شمارش می‌شود.
مزایا: سادگی در مدیریت موجودی‌های کوچک، عدم نیاز به فناوری و تجهیزات تخصصی، آموزش ساده 
معایب: عدم کارایی برای موجودی‌های گسترده، فرایند طولانی، امکان خطای انسانی

2.سیستم کنترل موجودی دائمی

این سیستم با استفاده از فناوری بارکد یا (RFID) در لحظه موجودی را کنترل می‌کند.
مزایا: عدم نیاز به شمارش دستی، تصویر فوری از تعداد موجودی، امکان تصمیم‌گیری سریع برای خرید و فروش، مناسب برای شرکت هایی با انبارهای متعدد و موجودی زیاد
معایب: هزینه راه‌اندازی و نگهداری بالا، عدم ثبت مغایرت‌های احتمالی بابت سرقت یا آسیب‌دیدگی و ...

سیستم‌های بهینه سازی مدیریت موجودی

یکی از سیستم‌هایی که می‌توانید برای بهینه‌سازی مدیریت موجودی از آن استفاده کنید، سامانه پی‌بار است که قابلیت اتصال به ابزارها و نرم‌افزارهای داخلی سازمان شما را دارد و می‌تواند در تجمیع اطلاعات مربوط به حمل‌و‌نقل و ورودی و خروجی انبار بسیار مفید باشد.

مشاهده امکانات پی بار

پی‌بار سامانه مدیریت حمل‌ونقل هوشمند و لجستیک است که مدیریت کالاهایی که وارد کارخانه می‌شود یا از آن خارج می‌شود با استفاده از این سامانه امکانپذیر است. از آنجا که پی‌بار به سیستم‌های پلاک خوان، باسکول خوان و نرم‌افزارهای حسابداری یا انبارداری شما متصل می‌شود، می‌تواند با تجمیع این اطلاعات با مشخصات مندرج در بارنامه، گزارش دقیقی از تناژ بار ورودی به کارخانه یا خروجی از آن را ارائه دهد.

نتیجه گیری

مدیریت موجودی، کلید موفقیت کسب‌وکارها در دنیای امروز است. کسب‌وکارهای موفق، آنهایی هستند که می‌توانند موجودی خود را به طور موثر مدیریت کنند و از این طریق، هزینه‌ها را کاهش دهند، رضایت مشتری را افزایش دهند و بهره‌وری را بهبود بخشند.

با استفاده از مدیریت موجودی صحیح، می‌توانید:

• هزینه‌های انبارداری، حمل و نقل و تولید را کاهش دهید.

• رضایت مشتری را افزایش دهید.

• سرعت تولید و فروش را افزایش دهید.
  اگر می‌خواهید کسب‌وکار خود را به موفقیت برسانید، مدیریت موجودی را جدی بگیرید.